Mroczne Początki - Jak zacząć z EU

Świat Gwiezdnych Wojen "żyje" już od 35 lat i rozrósł się w sposób niewyobrażalny i chociaż większość ludzi zna filmy, to nie każdy wie, że Odległa Galaktyka liczy sobie już dziesiątki tysięcy lat historii i poprzez różne media ciągle rozwija się i ewoluuje na przeróżne sposoby. Rozwój ten zawdzięczamy temu, że na cały wszechświat Star Wars, oprócz filmów, składają się również przeróżne seriale, książki, komiksy, gry, opowiadania i inne - wszystko pod kontrolą firm Lucasa, Ojca Gwiezdnej Sagi. Zbiór źródeł które nie są filmowymi Epizodami a należą do kanonu jest określany mianem "Expanded Universe". Jednym z najważniejszych elementów EU - czyli "Rozszerzonego Wszechświata" - są książki, których do tej pory ukazało się prawie dwieście. To bardzo dużo, i z tego też powodu wielu początkujących fanów ma problemy z rozpoczęciem przygody w tym universum... I właśnie dla nich przygotowałem ten wpis!

Zanim zaczniemy: pamiętaj, zawsze miej pod ręką tę listę. Zaglądaj do niej czytając ten tekst i oswajaj się z nią czytając kolejne książki i planując następne ruchy. Również korzystaj z Wookieepedii, ale bądź ostrożny, gdyż możesz przypadkiem dowiedzieć się czegoś co popsuje czerpanie przyjemności z czytania - unikaj wpisów dotyczących postaci i raczej ograniczaj się do artykułów np. o rasach bądź planetach. Po pewnym czasie poruszanie się po Odległej Galaktyce stanie się dziecinnie łatwe!

Jak w takim razie zacząć? Jak wgłębić się w Expanded Universe i nie zrazić? Otóż dosyć prosto. Najpierw trzeba sobie zadać pytanie - czego oczekuję po tych książkach? Czyje przygody mnie ciekawią oraz jaki klimat najbardziej mi pasuje? Podzielmy na razie EU na dwie grupy: powiązane z Oryginalną trylogią (czyli dziejące się w jej okolicach - Galaktyczna Wojna Domowa - oraz po jej zakończeniu - formowanie się Nowej Republiki - ale jako barierę ustanowimy Nową Erę Jedi o której później) oraz powiązane z Prequelami (czyli dziejące się w jej okolicach - np. Wojny Klonów - oraz przed ich rozpoczęciem - w erze Starej Republiki).

Jeśli jesteś bardziej fanem Oryginalnej Trylogii, chciałbyś poznać dalsze losy Luke'a, Hana i Lei oraz poszerzyć swoją wiedzę o postaciach i wydarzeniach znanych z Epizodów IV-VI to powinieneś sięgnąć głównie po klasykę. Klasyką nazywam książki wydawane jeszcze przed Mrocznym Widmem i mam tutaj na myśli podstawę EU - Trylogię Thrawna autorstwa Timothy'ego Zahna: "Dziedzic Imperium", "Ciemna Strona Mocy" i "Ostatni Rozkaz". Dzisiaj książki te mogą wydać się przesadzone i archaiczne przez to, że Zahn nawiązywał do Wojen Klonów i czasów Prequelów ZANIM zostały one nakręcone, ale stanowią one pewną podstawę EU i wprowadzają postaci bardzo dla niego istotne. Trylogia ta rozgrywa się 9 lat po Bitwie o Yavin znanej z Nowej Nadziei). Ciekawostka: to w tej Trylogii pierwszy raz pojawia się nazwa stolicy Galaktyki - Coruscant - którą Lucas wykorzystał kręcąc Prequele. Kolejną pozycją godną polecenia jest książka "Cienie Imperium" która jest osadzona pomiędzy V i VI częścią Gwiezdnych Wojen. Łączy te Epizody w bardzo ciekawy sposób i jest utrzymana w klimacie Oryginalnej Trylogii. Ciekawą pozycją jest też wydana niedawno "Gwiazda Śmierci" która jest zbiorem wielu przeplatających się historii osób powiązanych z tytułową superbronią. Oprócz tego godne polecenia są bardzo zabawne zbiory opowiadań - których zostało wydanych kilka - a szczególnie "Opowieści z Kantyny Mos Eisley" (wszystkie opowiadania powiązane są ze słynną sceną w Kantynie z Epizodu IV). Warto też po przeczytaniu Trylogii Thrawna sięgnąć po książkę "Ja, Jedi" która ciekawie opisuje tworzenie się nowego Zakonu kreowanego przez Luke'a.
Co potem? Jeśli już znasz podstawy (przynajmniej Trylogię Thrawna) to możesz zabrać się za Prequelowe pozycje, jeśli jednak chcesz czytać dalej pozycje w tych klimatach (ale przed Nową Erą Jedi) to czytaj co Ci wpadnie w ręce np. książki o przygodach Hana Solo (są dwie Trylogie) czy Lando (jest jedna Trylogia) które są osadzone jeszcze przed Bitwą o Yavin. Jeśli jesteś fanem myśliwców i walk kosmicznych to powinieneś przeczytać książki z serii X-Wing - co prawda jest ich dosyć sporo i niektóre części są trudne do zdobycia, ale dla chcącego nic trudnego.

Jeśli jesteś bardziej fanem Starej Republiki oraz Wojen Klonów i chciałbyś poczytać o antycznych starciach między Jedi i Sithami albo o wojnie między Republiką a Separatystami, to powinieneś sięgnąć po nowsze pozycje wydane w trakcie wchodzenia Prequeli do kin oraz później (nie znaczy to, że nie wydawano wtedy książek powiązanych z OT!). Fanom Wojen Klonów polecam najbardziej "Punkt Przełomu" - poznacie brutalny, mroczny i prawdziwy obraz tej okropnej wojny. Głównym bohaterem jest lubiany przez wszystkich Mace Windu (a jeśli go nie lubisz, to polubisz po tej lekturze). Z tego okresu polecam również dwie książki z serii Medstar - opowiadające o placówce medycznej leczącej klony - oraz książki z serii Komandosi Republiki (powiązane z grą Republic Commando której nie musisz znać), a przynajmniej jej pierwszy tom "Bezpośredni Kontakt" (moim zdaniem serii tej towarzyszy jakościowo tendencja spadkowa, ale kto co lubi). W EU klony zostały uczłowieczone w niesamowity sposób: uświadamiamy sobie, że te teoretycznie bezmyślnie wykonujące rozkazy istoty czują i przeżywają wojnę tak jak każdy normalny człowiek. Fanom Epizodu III polecam "Labirynt Zła" który jest swoistym wprowadzeniem do tej części Star Wars (kończy się tam gdzie zaczyna film) oraz samą nowelizację filmu która w niesamowity sposób uwiarygadnia i dodaje głębi przemianie Anakina. Jeśli interesuje Cię polityka to sięgnij po wprowadzenie do Mrocznego Widma - "Maskę Kłamstw", a jeśli masz bardziej mroczną naturę lub jesteś zainteresowany Sithami i tym jak powstała Zasada Dwóch to przeczytaj Trylogię Bane'a Drew Karpyshyna - co ciekawe, również scenarzysty KotOR - są to trzy książki które ociekają złem, Mocą i fantastyczną trzymającą w napięciu akcją. Jeśli natomiast jesteś fanem wspomnianej gry - Knights of the Old Republic - to zapoznaj się z książką "Revan" tego samego autora: świetne połączenie pierwszej i drugiej części oraz wprowadzenie do nowego MMO "The Old Republic". Dla fanów Sithów - i nie tylko oczywiście! - również świetną pozycją będzie "Darth Maul: Łowca z Mroku" - bardzo dobra pojedyncza historia dziejąca się tuż przed Mrocznym Widmem).
Co potem? Później możesz dalej czytać pozycje które pominąłeś (sugerując się opiniami fanów albo po prostu lecąc po kolei) albo zabrać się za książki powiązane z Oryginalną Trylogią (jest to sugerowane jeśli tego wcześniej nie zrobiłeś). Ciekawa jest również trylogia Noce Coruscant dziejąca się po Zemście Sithów i ukazująca transformację Republiki w Imperium oraz Czystkę Jedi.

Wspomniane Noce Coruscant to przykład książek które już mocno splatają Oryginalną Trylogię z Prequelami. Innymi tego typu powieściami jest "Zjawa z Tatooine" - która dzieje się po Powrocie Jedi, jednak nawiązuje bardzo mocno do Prequeli - oraz dwie książki które wprost przeskakują z jednego okresu do drugiego: "Poza Galaktykę" dziejące się po Mrocznym Widmie oraz jej kontynuacja "Rozbitkowie z Niruan" która się rozgrywa tuż przed Nową Erą Jedi. Polecam również nowelizację gry The Force Unleashed wydaną u nas pod tytułem "Moc Wyzwolona" - historia jest bardzo ciekawa oraz pięknie spaja obie Trylogie Star Wars.

Jeśli już masz już w głowie wyraźny obraz Wojen Klonów, wiesz mniej więcej co się działo w erze Starej Republiki (w tym przypadku pomocne są komiksy oraz gra Knights of the Old Republic, ewentualnie jakieś encyklopedie i Wookieepedia), jesteś świadom jak się potoczyły późniejsze losy Luke'a, Han i Lei, kim był Wielki Admirał Thrawn oraz jak wygląda kwestia Jedi po zniszczeniu Drugiej Gwiazdy Śmierci to możesz się zabrać za wielotomową serię Nowa Era Jedi. Jest to już wyższa szkoła jazdy, części jest 19 (można pomijać pojedyncze tomy ale nie jest to zalecane) i wśród nich znajdują się jedne z moich ulubionych pozycji - "Zdrajca" i "Gwiazda po Gwieździe". Znajomość ich jest raczej niezbędna żeby zabrać się później za Dziedzictwo Mocy oraz Przeznaczenie Jedi - wielotomowe serie opisujące dalsze losy Galaktyki.

Jaka jest moja historia z EU? Zacząłem przygodę z Gwiezdnymi Wojnami w 1997 roku kiedy do kin weszła Specjalna Edycja Oryginalnej Trylogii (ojciec zabrał mnie - 7-letniego dzieciaka - na wszystkie części), ale na EU natknąłem się dopiero kilka lat później - już po premierze Mrocznego Widma - kiedy do moich rąk w Empiku trafiła przypadkiem książka "Uczeń Ciemnej Strony". Nie miałem wtedy pojęcia o Expanded Universe, więc poprosiłem tatę o zakupienie jej. Jakież było moje zdziwienie kiedy zacząłem ją czytać! Nie rozumiałem co się dzieje, kim są występujący bohaterowie (nie licząc tych znanych z filmów) i o co tak naprawdę chodzi - byłem po prostu zaskoczony. Później dowiedziałem się dzięki potędze Internetu, że był to drugi tom (dość średniej) Trylogii osadzonej kilka lat po Powrocie Jedi i poprzedzonej wieloma innymi pozycjami. Wtedy też poznałem listę książek Star Wars - listę która zwaliła mnie z nóg i kompletnie pozbawiła zapału do dalszego poznawania tego świata. Dlaczego? Cóż, byłem po prostu przygnieciony tym jak dużo mnie ominęło i jak wiele historii zostało opowiedzianych bez mojej wiedzy. To było kilka lat temu, od tamtej pory lista powiększyła się dwukrotnie, więc domyślam się, że początkujący dość łatwo mogą zostać jej ogromem zaskoczeni...

Jak skończyłem? Przyznam, że gdyby nie Expanded Universe to znudziłbym się "wojnami" dość szybko po premierze III Epizodu. Teraz siedzę w SW po uszy: mam w całą pokoju ścianę książek i innych rzeczy związanych z tym światem, namiętnie zaczytuję się w powieściach Star Wars, nie przestaję powracać do filmów, gonię za plotkami i newsami, gram w gry SW i po prostu nie mogę przestać kochać Odległej Galaktyki. Bo Gwiezdne Wojny to nie "tylko filmy", to STYL ŻYCIA. Gwiezdne Wojny będą ze mną na dobre i na złe - to nie tylko moja ucieczka do innego świata, to jego część, część integralna bez której nie wyobrażam sobie swojego istnienia.

Jeśli macie jakieś pytania, wątpliwości i uwagi - piszcie w komentarzach. Mam nadzieję, że ten poradnik przyda się przynajmniej jednej osobie :)

Do następnego razu, niech Moc będzie z Wami!